Muziekvereniging 'Orpheus'

Dat Opende een muzikaal dorp is dat is bijna bij iedereen wel bekend nu Muziekvereniging ‘Crescendo’ 100 bestaat. Crescendo is opgericht in 1922. Toen Crescendo werd opgericht was er al een Muziekkorps in Opende dat hete ‘Orpheus’. Deze Muziekvereniging is rond 1890 – 1900 ontstaan in Opende Oost. De eerste dirigent was meester Mensema, hoofd van de school. Na meester Mensema werd Jouke Spoelstra uit Rottevalle de dirigent. In 1919 werd Evert v/d Berg de dirigent van ‘Orpheus’. Tot en met 1940 is ‘Orpheus’ een Muziekvereniging geweest in Opende. Daarna is de vereniging in Noordwijk verder gegaan. In de Tweede Wereldoorlog is Muziekvereniging ‘Orpheus’ ter ziele gegaan.

Afbeelding: Bloemencorso met muziek van Muziekvereniging ‘Orpheus’.
De meneer met de dikke trom op de rug is vermoedelijk Tije de Jong.
De meneer die erachter loopt en op de trom slaat is vermoedelijk Pieter Postmus uit Kornhorn.

Muziekvereniging ‘Orpheus’ I 1929

In De Keuvelaar van oktober 2022 hebben wij u kennis laten maken met Muziekvereniging ‘Orpheus’. Wij als redactie wisten niet van het bestaan van deze muziekvereniging, gelukkig meneer Wietze Buma wel. Onderstaande foto is ook in zijn bezit, wie de muzikanten zijn weet hij bijna volledig. Is er iemand die de namen van de twee onbekende muzikanten weet? We horen het graag van u.

Van links naar rechts: Jannes de Vries, Wietze Bron, Pieter Dalmolen, ?, Jetse Dijkstra,
Wolter Nijboer, Meine Alserda, Kees Eilander, ? en Bindert Wouda.

Muziekkonkoursfoto omstreeks 1930-1932

Muziekkonkoursfoto omstreeks 1930 - 1932 te Leek, van het corps 'Orpheus' uit Opende.

Achterste rij v.l.n.r.: W. Wouda, J. Douma, H. Bekkema, G. Dousma,
J. Dijkstra, J. Kats, H. Bekkema, I. Hofstee en L. Dalmolen
Middelste rij v.l.n.r.: B. Wouda, P. Douwsma, J. Schuurman,
Evert v.d. Berg (vert. directeur), E. Hofstee, H. Kats en W. Bron
Voorste rij v.l.n.r.: J. v.d. Berg en mejuffrouw Ietje Woudstra

Muziekvereniging 'Orpheus' lid van de landelijke muziekbond in 1921

Muziekvereniging 'Orpheus' is ± 1890 begonnen met muziek te maken in Opende -Oost. De repetitieavonden waren in de oude school. Misschien wel, in wat nu de woonkamer is, van Gerk en Anneke. De eerste dirigent was meester Mensema, hoofd van de school. Na meester Mensema  werd Jouke Spoelstra uit Rottevalle de dirigent. In 1919 werd Evert v/d Berg de dirigent van 'Orpheus'.

Evert v/d. Berg wou als dirigent meer en wilde graag dat 'Orpheus' lid werd van de Landelijke Muziekbond. Dit gebeurde in 1921. Toen werd muziekvereniging 'Orpheus' een officiële club die ook naar landelijke muziek concoursen mocht.

Ik heb nog een krantenknipsel met de volgende tekst: 

Opende -  Op het J.L. Zondag te Zaandam gehouden Muziekconcours waaraan door verschillende corpsen uit ’t gehele land werd deelgenomen wist ons muziekcorps 'Orpheus' onder leiding van hare eminent en directeur de heer E.v.d.Berg, met  346 p. een eerste prijs te behalen in de afd. consert wedstrijd. In de marchwedstrijd wist ze de tweede prijs te bemachtigen. Een mooie prestatie voor 'Orpheus'.

 Wanneer dit concours is geweest is bij Wietze Buma niet bekend.

Muziekvereniging 'Orpheus' 1934-1

Achterste rij v.l.n.r.: Willem Wouda (kleine trom) - Wally Boetje - Harm Bekkema - ???? - Vaandeldrager Hendrik Kloosterman – Hielke Kats – Job Boetje

Derde rij v.l.n.r.: Pieter( Hepke) Buma – Lo Dalmolen – Gabe Dousma – Lien Hofstee – Eelze Hofstee - Jappie Douma (dikke trom)

Tweede rij v.l.n.r.: ???? – Willem v. Houten – Wietze Bron – dirigent Evert van der Berg – Iepe Hofstee – Bindert Wouda – Jappie Kats

Voorste rij v.l.n.r.: Lien v. Houten – Jochum v.d. Berg (zoon van de dirigent) - Ietje Woudstra

Het vaandel van Muziekvereniging 'Orpheus' is gemaakt door mevrouw Roelfke Hofstee - Noord.

Muziekvereniging ‘Orpheus’ 1934-2

Tevens in De Keuvelaar van maart 2023

Mijn vader, Pieter Hepkes Buma, had zich ook aangemeld in 1934 als muzikant. Hij was pas 14 jaar. Begin 1935 werd de dirigent Evert van der Berg ziek en meester Toonstra uit Noordwijk werd zijn vervanger. Er zaten ook muzikanten uit Noordwijk in ‘Orpheus’ en die vonden dat meester Toonstra toch een beter dirigent was dan Evert van der Berg.

Evert van der Berg melde zich, half 1935 weer als een gezond man bij het korps om het stokje weer over te nemen van meester Toonstra. De muzikanten uit Noordwijk wilden dat meester Toonstra dirigent beleef en de muikanten uit Opende wilden Evert van der Berg weer als dirigent. Dit werd ruzie in het korps. De muzikanten gingen met elkaar op de vuist en sloegen elkaar met de instrumenten om de oren in het schoolgebouw. Het korps viel uit elkaar in twee groepen. Evert van der Berg is woest naar huis gegaan en heeft alles wat met ‘Orpheus’ te maken had kapot geslagen en weggegooid. Hij had een grote foto van ‘Orpheus’ boven de deur naar de kamer hangen, maar deze heeft het ook niet overleeft. Evert van der Berg zijn dochter heeft van mij weer een foto gekregen van 1934. Op deze foto stond ook haar broer Jochum, die op jonge leeftijd is overleden.

Wordt vervolgd, Wietze Buma

Foto ‘Orpheus’ 1934-2

Op de foto staan:

Achterste rij staand v.l.n.r.: Lo Dalmolen, Willem Wouda, Harm Bekkema, Kielke Kits, dirigent Evert van der Berg, Pieter (Hepkes) Buma, Eelze Hofstee en Jappie Kats

Zittend v.l.n.r.: Iepe Hofstee, Lien Hoftee, Lien van Houten, Ietsje Woudstra en Wietze Bron

Liggend v.l.n.r.: Willem van Houten en Jochum van der Berg

Muziekvereniging ‘Orpheus’

Het vervolg op het artikel in De Keuvelaar van maart 2023

Op de avond, dat er ruzie uitbrak, formeerde zich een groepje muzikanten die voorstander waren van dirigent Evert van der Berg. Dit gebeurde op de viersprong, voor de pastorie in ’t Oost, Provincialeweg, Hoflaan, Openderweg onder de mooie ijzeren lantarenpaal. De personen waren: Bindert Wouda, Pieter (Hepkes) Buma en Sjoeke Wouda.

Foto met de lantaarnpaal waar uit vriendschap de 
muziekvereniging 'Uit Vriendschap' is ontstaan

Uit vriendschap ontstond er een nieuwe muziekclub, want zoals het nu ging kon het niet meer. Maar ja, ze hadden wel wat problemen want ze hadden geen instrumenten, geen muziekstukken, geen oefenruimte, alles moest er weer nieuw komen.

Pieter Poppinga gaf ƒ 800,00 om instrumenten en muziek te kopen. De repetities werden gehouden in de schuur van mijn opa Hepke Buma aan de Openderweg D-422. Later Openderweg 15 en nu Openderweg 7. De dirigent is geworden Evert van der Berg. De vereniging was uit vriendschap ontstaan en kreeg de naam ‘Uit Vriendschap’.

De boerderij van Hepke Buma waar 'Uit Vriendschap' 
in 1935 is begonnen met muziek maken

Dit alles is gebeurd om en nabij september 1935. Het eerste bestuur bestond toen uit: voorzitter Jan A. Postmus, secretaris Sjoerd van der Heide en penningmeester Pieter Buma. Ik heb nog een origineel huishoudelijk regelement boekje gekregen van Jan Heidsma waarin staat geschreven dat de vereniging is opgericht ongeveer september 1935. Het huishoudelijk regelement is op de ledenvergadering in december 1936 goedgekeurd. In 1936 is ook het Vrijzinnig Gebouw gebouwd en had ‘Uit Vriendschap’ weer een oefenruimte.

Toen het Vrijzinnig Gebouw klaar was in 1936 is 'Uit Vriendschap'
hier verder gegaan met muziek maken tot heden

Wordt vervolgd, Wietze Buma

Muziekkorps 'Orpheus'

Het vervolg op het artikel in De Keuvelaar van april 2023

In 1936 bestond Muziekvereniging ‘Orpheus’ 15 jaar. Er werd een festival voor muziek- en zangverenigingen georganiseerd op Hemelvaartsdag, tegenover de winkel van Jan van Houten aan de Provincialeweg nummer nu 182/184.

Bakker Iepe Hofstee gaat lopend naar het Muziekconcours van 'Orpheus'.
Hij had de bakkerij aan de Provincialeweg nummer 168

De volgende verenigingen deden aan het festival mee.

- Muziekvereniging ‘Orpheus’ uit Opende met 21 leden
- Zangvereniging Togedo uit Noordwijk met 32 leden
- Muziekvereniging Woudklank uit Grootegast met 23 leden
- Zangvereniging Kunst na Arbeid uit Marum met 24 leden
- Muziekvereniging Tot steun in de Strijd uit Drachten met 24 leden
- Zangvereniging Kerkkoor uit Grootegast met 30 leden
- Muziekvereniging Ons Genoegen uit Drachtstercompagnie met 20 leden
- Zangvereniging Nei Libben uit Houtigehage met 40 leden
- Zangvereniging Togido uit De Wilpmet 35 leden
- Muziekvereniging Ons Ideaal uit Grijpskerk met 29 leden
- Zangvereniging Zang en Vriendschap uit Haulerwijk met 29 leden
- Muziekvereniging Amicitia uit Nuis / Niebert met 20 leden
- Zangvereniging Crescendo uit Marum met 47 leden
- Muziekvereniging Poyhumnia uit Rottevalle met 30 leden

Het was een zeer geslaagde dag met veel plezier.
’s Avonds was er nog een optreden in de feesttent van Kees Pruis.

Wordt vervolgd, Wietze Buma

Foto van winkel Jan van Houten, het jongetje voor de winkel is
Emanuel van Houten, hij is hier 6 jaar oud

De heer Jan van Houten

Muziekkorps 'Orpheus'

Het vervolg op het artikel in De Keuvelaar van mei 2023

In 1939 gingen beide verenigingen ‘Orpheus’ en Uit Vriendschap, naar het muziekconcours op 18 juni te Winschoten in het wandelbosch.

Uit Vriendschap speelde met 20 personen het stuk ‘Nymphes de Jouvence, Fantasie’ van E. Marsal onder leiding van Evert van der Berg. 'Orpheus' speelde met 23 personen het stuk ‘ Les Deux Etoiles, Ouverture’ van G. Gadenne onder leiding van Tj. Toonstra. Welke prijzen er zijn gewonnen is niet bekend.

 

‘Orpheus’ ging in de oorlog 1940-1945 als muziekvereniging naar Noordwijk en hield op te bestaan. Ook gingen de instrumenten mee naar Noordwijk. Noordwijk heeft nog even een muziekkorps gehad maar hield geen stand. Diverse leden hebben zich toen aangemeld bij Amicitia uit Nuis/Niebert, waar ook de instrumenten naar toe zijn gegaan.

Ik weet nog een klein trompetje bij iemand te hangen dat vermoedelijk nog bij ‘Orpheus’ wegkomt. Deze meneer heeft altijd muziek gemaakt in muziekvereniging Amicitia uit Nuis/Niebert.

 

Hiermee stopt het verhaal van de muziekvereniging ‘Orpheus’. Het heeft de oorlog niet overleefd. Ik hoop dat jullie ervan genoten hebben. Na 1945 gaan we nog wat verder met muziekvereniging Uit Vriendschap.

De eerste foto van wat leden van Uit Vriendschap tijdens het concours in 1939 te Winschoten. De temperatuur was op deze dag ongeveer 31 graden Celcius.

 

Op de foto staan v.l.n.r.: Jan Heidsma - Meine Alserda en zijn vrouw Aaltje Alserda -  Sienema

 

Ik wens een ieder een mooie zomer toe, groet Wietze Buma

Muziekkorps 'Orpheus'

Het vervolg op het artikel in De Keuvelaar van juni 2023

Het laatste artikel

Herinnering aan 1936

Deze brief is geschreven door mevrouw A. van der Berg - Van der Heide, de vrouw van Evert van der Berg, na de ruzie in Muziekvereniging ‘Orpheus’ en toen Muziekvereniging Uit Vriendschap was opgericht.

Met allebei zijn handjes vol keek Pietje vaak naar Jantje. Pietje is Tj. Toonstra
Die had wat, dat hij toch zo graag, zou hebben in zijn handje. Jantje is Evert v.d. Berg
Want hoeveel of Piet ook had, ’t was bijna niet te tellen. zang en toneelvereniging
Dat ene, dat juist Jantje had, daar moest hij ’t buiten stellen. muziekvereniging had J
Ze speelden alle beide vaak soms heel dicht bij elkander. gezamenlijk uitvoering muziek en toneel

Maar Jan had nooit idee ervan wat zo graag had, die ander.
Maar eindelijk dan komt die tijd.
Want op een zekere keer keek Jan niet naar zijn speelgoed om.
Zijn weg deed hem zo zeer en Pietje blij, stapt dadelijk toe.
Nu kan hij eens ’t bekijken en ja, dat is toch heel wat moois.
Wat zou hem dat fijn lijken nu ’t daar toch zo verlaten ligt.
Kan hij ’t gemakkelijk krijgen bij alles wat hij verder heeft.
Is dit dan ook zijn eigen, geen ogenblik denkt hij daarbij.
Misbruik ik ook vertrouwen? Is ’t eigenlijk wel goed wat ik doe.
Zou Jan het niet liever horen?
Neen, daaraan denkt ons Pietje niet. Maar ’t kostelijk mooie speelgoed.
Waar Jan zo lang genot van had, voor breken steeds behoed.
Dat gaat in Pietjes handen stuk. Reeds valt een brok ter aarde. weggaan van leden
Want iets dat zo verkregen word behoud niet lang zijn waarde.
Ook dat vind onze Piet niet erg en als het opnieuw gaat kraken. met nieuwe leden
Dan zegt hij, dat hindert niet, dat kan ik wel weer maken.

Beste vrienden

Dit stukje, boven, dat toen door mij gemaakt werd wilde u laatst horen laten, maar kon het zo gauw niet bedenken. Maar later kwam het me weer in de zin.

Nu heb ik er nog een paar regels bij bedacht en wel;

Het maken dat valt Pietje niet mee hoe hij zijn best ook doet.
Want ’t speelgoed komt niet tot zijn recht. Hij weet niet hoe het moet.
Het stuk dat Jan nog over had, dat ging al gauw weer groeien.
En ’t duurde niet een lange tijd of ’t ging opnieuw weer bloeien.
Door vriendschap en genegenheid, en niet in ’t minst door geld,
is Jan zijn speelgoed weer geheel en al hersteld.

Ook zonder Jan bestaat het nog.

Maar wie nog alles weet dat is de jubilaris, die Bindert Wouda heet.

Ik heb deze kopie gekregen van de dochter van Evert van der Berg.

Dit is het laatste verhaal wat ik heb van Muziekvereniging ‘Orpheus’.

Groet Wietze Buma